شیوع بیماری کووید۱۹ که ناشی از ویروس کرونا است، نه‌تنها کشور ما را بلکه قدرت‌مندترین کشورهای دنیا را نیز با بحران بزرگی مواجه ساخته است.
از شیوع این بیماری در شهر ووهان چین حدود ۴ ماه می‌گذرد؛ اما با سرعت باور نکردنی اکنون به بیش از ۲۰۰ کشور جهان تکثیر شده‌است. شمار قربانیان مبتلا به ویروس کرونا در جهان، تا دیروز چهارشنبه به بیش از ۴۳ هزار نفر رسیده بود. این آمار همه‌روزه و به سرعت در حال رشد است. تعداد مبتلایان کرونا در سراسر جهان به بیش از ۸۷۴ هزار نفر رسیده است. تنها اسپانیا دیروز چهارشنبه، ۱۳ حمل، از ۶هزار و ۲۰۰ واقعه‌ی مثبت و ۵۸۹ مورد تلفات در نتیجه‌ی ابتلا به کووید-۱۹ خبر داده بود.
در امریکا آمار مبتلایان به مرز ۲۰۰ هزار نفر نزدیک شده است. مقام‌های صحی آن کشور پیشبینی کرده‌اند که چند هفته‌ی آینده برای امریکا «دردناک» خواهد بود.
کشور ما نیز از این بحران جهانی به دور نمانده است. تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در کشور روزبه‌روز افزایش می‌یابد. تا شام دیروز چهارشنبه، تعداد مجموعی واقعات مثبت در سراسر کشور، به ۲۳۷ مورد رسیده بود. بیشترین این واقعات در ولایت هرات که هم‌مرز با ایران می‌باشد، ثبت شده‌است.
در حال حاضر، افغانستان در چنبره‌ی سه کلان‌بحران قرار دارد. کشور عزیز ما که از چهل سال به این طرف درگیر جنگ و ناامنی و بی‌ثباتی و ده‌ها چالش کوچک و بزرگ دیگر است، دو بحران بزرگ دیگر- یکی بحران سیاسیِ ناشی از انتخابات ریاست‌جمهوری و دیگری شیوع بیماری کووید۱۹، نیز به آن اضافه شده‌است.
در چهار دهه‌ی گذشته افغانستان جنگ‌های خانمان‌سوزی را تجربه کرده‌است. در کنار این‌که چهار دهه جنگ، میلیون‌ها آواره و تلفات روی دست ما گذاشت، یکی از پیامدهای ناگوار آن، از بین رفتن بنیه‌های اقتصادی کشور است. جنگ هنوز پایان نیافته است. بالای ۵۰ درصد شهروندان کشور زیر خط فقر به سر می‌برند. دولت ما ناتوان است. به اندازه‌ای ناتوان که نه‌تنها نمی‌تواند به شهروندان نیازمند در مواقع بحران کمک کند؛ بلکه اگر کمک‌های جامعه‌ی جهانی قطع شود، دیگر توان روی پا ایستادن دستگاه دولتی هم بسیار دشوار خواهد بود. براساس پیشبینی دفتر بین‌المللی حمایت از اطفال، امسال تقریبا یک‌چهارم از جمعیت افغانستان (۹.۴ میلیون نفر) به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند که بیش از نیمی از آن‌ها را کودکان تشکیل می‌دهند.
در کنار آن، بحران سیاسیِ ناشی از انتخابات ریاست‌جمهوری هم دامن‌گیر کشور است. تلاش‌هایی که در هفته‌های اخیر برای بیرون‌رفت از این بحران صورت گرفت، نتیجه‌ای در پی نداشته است. هرچند هنوز هم برخی از سیاسیون دست از تلاش برنداشته و میان محمد اشرف‌غنی که از سوی کمیسیون انتخابات به‌عنوان رییس‌جمهور منتخب اعلان شده و عبدالله عبدالله که خودش را برنده‌ی انتخابات می‌داند، میانجی‌گری می‌کنند. در روزهای اخیر حامد کرزی رییس‌جمهوری پیشین، عبدرب الرسول سیاف از چهره‌های جهادی، محمد کریم خلیلی معاون پیشین ریاست‌جمهوری و یونس قانونی از اعضای برجسته‌ی حزب جمعیت اسلامی به‌منظور حل اختلافات سیاسی میان ارگ و سپیدار، با عبدالله عبدالله دیدار کرده‌اند.
به نظر می‌رسد که تلاش‌ها برای حل اختلافات میان محمد اشرف‌غنی و عبدالله عبدالله به این زودی نتیجه نخواهد داد. زیرا هیچ‌کدام حاضر نیستند حتا کمی هم که شده ازخودگذری نشان دهند. متأسفانه ریشه‌ی این بحران زمانی عمیق‌تر شد که هردو رقیب در یک روز تحلیف به جا آوردند و این سبب به‌وجود آمدن دو حکومت موازی شد.
با به میان آمدنِ مثلثی از بحران‌ها، وضعیت افغانستان به پیمانه‌ای پیچیده و مبهم شده‌است که تلاش‌های صلح نیز در هاله‌یی از ابهام قرار گرفته و از این وضعیت تنها طالبان سود می‌برند. دولت افغانستان قرار است حدود ۵هزار زندانی گروه طالبان را از زندان‌های کشور آزاد سازد. یکی از عواملی که روند آزادسازی زندانیان را سرعت می‌بخشد، همین شیوع بیماری کرونا یا «کووید۱۹» است. اما با وضعیت آشفته و بحرانیِ کنونی، روشن نیست که آیا مذاکره با این گروه برای رسیدن به صلحی که تمامی ارزش‌ها و دست‌آوردهای ۱۹ سال گذشته در آن لحاظ شده باشد، ممکن است یا خیر؟
در شرایط دشوار کنونی، انتظار شهروندان از سیاسیون، به‌ویژه از آقایان اشرف‌غنی وعبدالله عبدالله و همراهان‌شان این خواهد بود که از قدرت‌طلبی و مطامع سیاسی کوتاه‌مدت و اختلافات شان بگذرند و به فکر مردم باشند. عبور از این بحران‌ها، نیازمند اجماع سیاسی، همدلی و همکاری همگانی با دولت است. در صورت ادامه‌ی بحران سیاسی، احتمال دارد که در بخش‌هایی از سیستم دولتی اختلال و بی‌نظمی به وجود آید و این خود باعث می‌شود که دولت نتواند آن‌طور که بایسته است به ارائه‌ی خدمات بپردازد؛ به‌ویژه برای مهار پدیده‌ی جهان‌گیری به نام کرونا. از طرفی هم اکثر دولت‌های جهان این روزها خود درگیر کرونا استند و شاید شرایط کم‌تر مساعد شود که در امر مبارزه با این پدیده به افغانستان نیز توجه کنند. پس نیاز شدید احساس می‌شود تا شهروندان، سیاسیون و حکومت همه در یک جبهه علیه کرونا بجنگند. در غیر آن، هفته‌های آینده برای افغانستان بسیار دشوار و دردناک خواهد بود.
